Huyền thoại Samurai

Đất nước mặt trời mọc không chỉ được biết đến từ vẻ đẹp thanh thoát của những cánh hoa anh đào, những bông tuyết trắng muốt trang hoàng trên đỉnh núi Phú Sĩ hay nét đẹp huyền bí của những cô gái trong trang phục Kimono truyền thống. Xứ Phù Tang ấy còn được biết đến bởi sự dũng mãnh của tinh thần võ sĩ đạo được truyền lại cho nghìn đời sau.

Huyền thoại về các Samurai Nhật Bản

Chiến tranh là một điểm nhấn quan trọng trong suốt chiều dài lịch sử Nhật Bản. Những bộ tộc hiếu chiến kiểm soát hầu hết quần đảo này, mỗi bộ tộc đều có các tộc trưởng. Nhật Bản chỉ có khoảng 20% đất đai thích hợp cho nông nghiệp. Sự tranh giành quyền lực, quyền được kiểm soát đất đai đã tạo ra tầng lớp Samurai huyền thoại, hay còn thường gọi là võ sĩ đạo.

Các vị Samurai, với tinh thần thượng võ dũng mãnh, là một giai cấp chiến binh thị vệ do triều đại Mạc phủ Kamakura (1185-1333) thiết lập nhằm tạo ra một đội ngũ trung thành để bảo vệ ngôi vị Shogun. Ban đầu các chiến binh này chỉ là tay sai của các lãnh chúa và các dòng họ quý tộc nhưng dần dần, họ từng bước giành lấy quyền lực để lật đổ tầng lớp thống trị và lập ra chính quyền thống trị Samurai đầu tiên trong lịch sử.

Yếu tố để trở thành Samurai

Để trở thành Samurai, một người phải hội đủ ba yếu tố: trung thành – can đảm – danh dự. Để gìn giữ các yếu tố này một cách tuyệt đối và có trách nhiệm, các Samurai phải qua những chuẩn bị cần thiết để có thể đương đầu với kẻ thù. Họ được tập luyện kiếm cung từ nhỏ, thực hành trà đạo, thi ca và hội họa. Từ đó, tinh thần Thần Đạo, Võ Sĩ Đạo đã dần dần thấm nhuần vào tư tưởng hành động của các Samurai.

Những ảnh hưởng của tư tưởng Phật giáo với các Samurai

Vào thế kỷ 13, tư tưởng Phật giáo, tinh thần an nhiên của Phật giáo Thiền tông vốn chuộng sự đơn giản và tĩnh lặng cũng ảnh hưởng mạnh đến xã hội Nhật đương thời. Sự an nhiên tạo cho các Samurai thái độ bình tĩnh và bình thản trước mọi tình huống, giúp các võ sĩ gò mình vào khuôn mẫu đạo đức và vượt qua nỗi sợ hãi về giết chóc.

Phật giáo đưa ra quan niệm về sinh và tử, ngoài ra nó dạy con người rằng việc niệm phật sẽ giúp cho người ta đạt đến một trạng thái không có lo âu và phiền muộn. Trong xã hội phong kiến Nhật Bản, việc tôn trọng cha mẹ, người bề trên, và các quan lại là điều rất có lợi cho giai cấp thống trị. Tư tưởng này đã góp phần tạo nên sự thống trị của các Samurai và cho đến thời Minh Trị thì sự kết hợp của tư tưởng Phật giáo và đạo đức hiện đại của châu Âu đã đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành đạo đức của người Nhật cận đại.

Vũ khí của Samurai

Samurai sử dụng một loạt vũ khí như cung tên, giáo và súng, nhưng biểu tượng cũng như vũ khí chính của họ là kiếm. Người võ sĩ đạo có nhiều đặc quyền, họ được phép mang hai thanh kiếm khác nhau ở bên trái, một dài (katana hoặc tachi) một ngắn (wakisashi) và tanto. Tất cả những vũ khí này đã được sử dụng vào cuối thời Kamakura.

Phục trang

Trang phục truyền thống của các Samurai là kimono. Trên ngực áo các Samurai đều mang cờ hiệu của đội shogun mà họ trực thuộc. Phục trang này được kết hợp với khố (fundoshi), quần rộng (hakama), tất có tách ngón (gabi), dép (waraji) hay guốc gỗ (geta). Về cơ bản, đó là trang phục truyền thống nói chung của Nhật Bản song điểm khác biệt chính là chất liệu làm nên trang phục Samurai. Quần áo của chiến binh Samurai đều làm từ lụa rất mềm, mát và là chất liệu thể hiện đẳng cấp cao trong xã hội.

Bản thân giữa các Samurai với nhau cũng có sự khác biệt. Samurai càng giỏi và giàu có thì lụa may trang phục càng tốt, bền và đẹp. Từ thế kỷ XII tới thế kỷ XVII, Kimono truyền thống được các Samurai thay thế bởi Hitatare. Hitatare là trang phục hai mảnh được thiết kế linh hoạt và phù hợp hơn với Samurai, giúp họ dễ dàng chiến đấu bất cứ lúc nào khi cần thiết. Tới thời kỳ Edo (khoảng 1603-1867), Hitatare được thay thế bởi Kamishimo. Kamishimo gồm 2 phần, phần trên là một chiếc áo khoác không tay có thể kết hợp với áo khoác ngoài tay rộng (Haori) khi đi du lịch hoặc trời lạnh. Phần dưới là quần rộng Hakama, giúp Samurai dễ dàng và thuận tiện trong việc di chuyển.

Tuy nhiên, áo giáp mới là trang phục chiến đấu của Samurai. Trong quá trình khổ công tập luyện võ nghệ, Samurai thường mặc những bộ giáp mỏng, quần áo thoải mái, sử dụng kiếm gỗ cũng như bọc tay và mũ bảo vệ để tránh chấn thương. Tiêu chí của một bộ giáp Samurai hướng tới là khả năng phòng thủ mạnh mẽ nhưng nhẹ, linh hoạt khi tấn công và hơn nữa phải thổi vào đó vẻ đẹp nghệ thuật cùng tinh thần chiến binh. Áo giáp thường được làm từ những mảnh da thuộc hoặc kim loại, buộc lại với nhau bằng dây da. Vai và cánh tay được bảo vệ bởi mảnh giáp rất lớn hình chữ nhật, trong đó bên tay thuận thường được thiết kế hơi "hở hang" để dễ dàng sử dụng vũ khí hơn. Một bộ giáp nặng có thể lên tới 50kg và thậm chí nặng hơn nếu chiến đấu dưới mưa.

Các hình thức tử vì danh dự của Samurai

Đối với người võ sĩ đạo và tinh thần dũng mãnh của họ, cái chết thường nhẹ tựa lông hồng nhưng chết trong danh dự hay chết trong ô nhục mới là vấn đề then chốt. Seppuku là một hình thức tự sát được xem là danh dự, đây là một phần truyền thống võ sĩ đạo. Seppuku được tiến hành ở chiến trường, nơi mọi người có thể dễ dàng chứng kiến. Chết như vậy đối với các võ sĩ đạo là một vinh quang, họ chết vì lãnh chúa để chứng minh lòng trung thành với chủ.

Hara-Kiri cũng là một hình thức tự sát tương tự, đúng nghĩa theo tên gọi mổ bụng. Nghi lễ tự sát “Hara-Kiri”, bắt đầu với việc Samurai sẽ đi tắm để cơ thể được thanh tịnh, sạch sẽ. Họ sau đó mặc một chiếc áo choàng trắng và ăn bữa ăn yêu thích của mình. Ăn xong bữa ăn đó, Samurai đặt một lưỡi kiếm nhỏ lên trên đĩa trống và viết một bài thơ chết “Tanka” bày tỏ những tâm tư, tâm trạng của mình.

Tiếp theo, các võ sĩ đạo dùng kiếm và rạch bụng, tự kết liễu cuộc đời mình. Họ đâm vào dạ dày và đưa dao từ trái qua phải. Nhưng đó chưa phải là bước cuối cùng. Nghi lễ chỉ kết thúc khi một người khác giúp Samurai tiếp tục dùng kiếm, chặt đứt đầu mình văng về phía trước, rơi trúng trong vòng tay của bản thân mà thôi. 

Truyền thống này sau đó đã không được các quan cao cấp trong nhiều triều đại của Nhật ủng hộ. Kể từ năm 1603, và một lần nữa vào năm 1663 thực hiện Seppuku đã bị cấm.

Lòng tự trọng, tinh thần thượng võ, ý chí sắt đá sẵn sàng hi sinh cho cộng đồng là ấn tượng không thể phai nhạt mỗi khi nhắc về những Samurai, những nhân vật huyền thoại trong lịch sử phát triển của dân tộc Nhật Bản.